|
In april en mei zijn duizenden burgerwetenschappers in Brussel en Vlaanderen op pad gegaan voor de Watermonsterscampagne om de waterlopen in hun buurt te testen op de aanwezigheid van de E. Colibacterie. De resultaten waren verrassend goed, maar leggen helaas ook een heleboel pijnpunten bloot.
De vele deelnemers testten onze waterlopen op de aanwezigheid van E. Coli, een bacterie afkomstig van uitwerpselen van mensen en dieren. Die dient namelijk “als een kanarie in de koolmijn: tref je ze in water aan, dan weet je dat ook andere vervuiling aanwezig is”1. In 43 procent van de onderzochte waterlopen blijken de concentraties laag genoeg om er te kunnen zwemmen, en dat zijn voornamelijk de grote waterwegen. De kleinere waterlopen scoren een pak minder goed, wat sterk gelinkt wordt aan de directe lozing van huishoudelijk afvalwater in grachten, beekjes en rivieren door ongeveer 12 procent van alle huishoudens in Vlaanderen.2
Hoe scoort het Zennebekken?
 |
Enkele positieve uitschieters zijn natuurlijke beekjes, zoals die in en rond het Hallerbos, en de bronbeekjes van de Woluwe in het Zoniënwoud. De Woluwe, één van de grootste zijrivieren van de Zenne, houdt zich dan weer sterk in Brussel maar krijgt daarna te maken met de aanvoer van slechte waterkwaliteit vanuit haar zijbeken. En tegen de verwachtingen in scoort het Zennekanaal bijzonder goed, zowel in Vlaanderen als in Brussel. Dat heeft echter te maken met het gebrek aan regen tijdens de meetperiode; pas wanneer het regent, treden de vele riooloverstorten in werking en loopt er ongezuiverd afvalwater over in de Zenne en het Kanaal om het rioolstelsel te ontlasten.
Wat zijn de volgende stappen?
Hoewel de metingen aantonen dat meer dan de helft van de waterlopen niet geschikt is als zwemwater – en dat is dan zonder metingen te doen naar andere vervuilende stoffen – toont de meetcampagne het potentieel van verschillende locaties in Vlaanderen.
Coördinatie Zenne benadrukt dat er – net zoals in de rest van het Scheldebekken – in het gehele Zennebekken nog veel werk aan de winkel is. De riviervallei van de Zenne is één van de dichtstbevolkte van België, met een rommelige ruimtelijke ordening. In Brussel en de Vlaamse Rand moet natte natuur nog te vaak plaats maken voor dichte woonwijken, in Brussel zorgt de hoge verhardingsgraad voor riooloverstorten in de waterlopen en in landelijke gebieden zet het afvalwater van versnipperde woningen en woonlinten disproportioneel veel druk op de waterkwaliteit. We roepen daarom op om van water een leidraad te maken in onze landschappen, met ruimte voor water en blauwgroene netwerken, een geïntegreerd hemelwaterbeheer en gedecentraliseerde zuivering van huishoudelijk afvalwater waar nodig.
Volgens de Europese Kaderrichtlijn moet België tegen 2027 voor propere waterlopen zorgen. Die deadline werd voor Vlaanderen en Brussel al twee keer uitgesteld omdat ze de nodige doelen niet haalden. Ondertussen resten er nog maar iets meer dan 800 dagen om onze waterkwaliteit tot op een goed niveau te krijgen. De Watermonsterscampagne is dus meteen een krachtig signaal om op te komen voor proper water in onze omgeving.
Coördinatie Zenne is in ieder geval blij om te zien dat zoveel inwoners mee gemeten hebben in het Zennebekken. Bovendien werd er in 11 van de 19 Brusselse gemeenten gemeten, voor een totaal van bijna 50 meetpunten. Als dat geen staaltje interregionale samenwerking is!
Lees je graag nog verder? Via de onderstaande links kan je meer informatie verkrijgen.
- Het volledige rapport is te downloaden op de website van Waterland.
- Welke concentraties werden er gemeten in jouw buurt? Je kan de resultaten raadplegen op de online kaartapplicatie van De Standaard.
- De Standaard schreef een uitgebreid artikel over de Molenbeek, die zich doorheen Sint-Genesius-Rode, Beersel en Halle slingert.
- Hoe is het gesteld met de Brusselse waterlopen? Bruzz publiceerde een artikel over de situatie in het Brussels Gewest.
2 Waterland vzw; KU Leuven. “Watermonsters. Het rapport van het grootste burgeronderzoek naar de kwaliteit van ons water”. Publicaties | Waterland VZW, 2025.
3 Demeulemeester, Simon. “De Molenbeek is exemplarisch voor heel Vlaanderen: ‘Veel burgers zien het directe nut van waterzuivering niet in”. De Standaard, 6 juni 2025. Coördinatie Zenne, oktober 2025
|
Terug naar de inhoudsopgave > |
||
