Zennekrant nr. 29 | december 2022
   
  LIFE RIPARIAS: aanpak van invasieve soorten over de regionale grenzen heen

De strijd tegen invasieve uitheemse soorten is in België goed bekend. In de loop der jaren is echte expertise opgebouwd bij overheden, universiteiten, onderzoeksinstellingen en natuurbeschermingsorganisaties. Maar met de opmars van reeds gevestigde soorten, de komst van nieuwe soorten op het grondgebied en de juridische evoluties in verband met de Europese verordening 1143/2014 is de taak complexer geworden. Overtuigd van het nut van een optimaal beheer van het probleem op het hele grondgebied, heeft een consortium van Belgische deskundigen regionale en Europese fondsen aangevraagd. Zo is in 2021 het LIFE-project RIPARIAS van start gegaan. Het wordt gecoördineerd door Leefmilieu Brussel en brengt 9 andere Belgische partners samen: Belgisch Platform voor de Biodiversiteit, Service Public de Wallonie Agriculture, Ressources Naturelles et Environnement (SPW ARNE), Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), Contrat de Rivière Senne, Contrat Rivière Dendre, Contrat de Rivière Dyle-Gette, en Universiteit van Luik - Gembloux Agro-Bio Tech.

Ingrijpen, maar waar?

© Gembloux Agro-Bio Tech, Biodiversité et Paysage
© Gembloux Agro-Bio Tech, Biodiversité et Paysage
De bestrijding van invasieve uitheemse soorten is over het algemeen per geval uitgevoerd, afhankelijk van de goede wil van de beheerders en de financiële mogelijkheden. Het verdient echter de voorkeur dat acties op grote schaal worden gecoördineerd - de soorten zelf kennen geen administratieve grenzen. Als we bijvoorbeeld weten dat de verspreiding van zaden wordt bevorderd door de stroming, wat heeft het dan voor zin om de stroomafwaarts gelegen populaties te bestrijden terwijl stroomopwaarts gelegen populaties niet beheerd worden? Idealiter zouden er prioriteiten moeten worden vastgesteld, die tegen juni 2023 in gecoördineerde beheerstrategieën met de belanghebbenden worden opgenomen. Met het oog hierop optimaliseert LIFE RIPARIAS de besluitvormingsketen om te bepalen voor welke soorten, waar, hoe en met welke territoriale doelstellingen moet worden opgetreden. Daartoe is het absoluut noodzakelijk de besluiten te baseren op volledige en actuele gegevens over het voorkomen, hetgeen meer monitoring in het veld vereist.

Dit toezicht in het veld wordt sterk versterkt in het kader van LIFE RIPARIAS. Met onlinetools kunnen waarschuwingen worden gecreëerd wanneer een soort wordt waargenomen, zodat alle geregistreerde gebruikers de informatie ontvangen, of kan de voortgang in de tijd van elk van de soorten waarop het project is gericht, nauwkeurig worden gevolgd (online dashboard in ontwikkeling).

Bovendien wordt momenteel een beslissingsondersteunend instrument ontwikkeld. Het zal worden gebruikt als basis om te bepalen welke soorten en gebieden in het proefprojectgebied prioritair moeten worden beheerd. Dit gebied, dat de drie gewesten van België omvat, omvat de stroomgebieden van de Dijle, de Zenne en de Mark. Vanaf 2023 zullen in deze stroomgebieden bestrijdingsmaatregelen worden uitgevoerd volgens de opgestelde beheerstrategieën.

Aquatische milieus als prioriteit

Wetlands en aquatische milieus worden bijzonder getroffen door biologische invasies, en op de lijst van invasieve uitheemse soorten die voor de EU van belang zijn, staan vele soorten waterplanten en rivierkreeften. Deze zijn bijzonder schadelijk voor de inheemse flora en fauna. Sommige daarvan zijn al goed ingeburgerd in ons land, zoals waternavel (Hydrocotyle ranunculoides), terwijl andere niet of nog nauwelijks aanwezig zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval voor sommige rivierkreeften (Faxonius virilis) en de waterwaaier (Cabomba caroliniana). Het LIFE RIRIAS-project is gericht op de op Europees niveau genoemde aquatische en riviergebonden soorten, maar ook op andere opkomende soorten. Er zijn identificatiefiches ontwikkeld om iedereen te helpen deze soorten te herkennen. Ze zijn beschikbaar op de website van het project. In het voorjaar van 2023 zullen ook gidsen voor beste beheerpraktijken worden gepubliceerd. Volgend jaar worden ook opleidingen georganiseerd voor naturalisten en veldbeheerders.

Grensoverschrijdende samenwerking

Door natuurlijke verspreiding vanuit overwoekerde gebieden of met behulp van menselijke activiteiten kunnen invasieve uitheemse soorten grenzen overschrijden, niet alleen op regionale maar ook op Europese schaal. Zo wil het LIFE RIPARIAS-project de in België ontwikkelde methoden exporteren naar andere EU-landen, hetgeen reeds werd gepromoot in het kader van internationale conferenties in 2022.
Dit project is mogelijk gemaakt dankzij de medefinanciering van de Europese Unie in het kader van het LIFE-programma.

Gembloux Agro-Bio Tech, Biodiversité et Paysage
   
 
 

Terug naar de inhoudsopgave >

 
   


Volg ons op facebook of bezoek onze website.