Zennekrant nr. 29 | december 2022
   
  Het Becodok: een iconisch verleden, een glamoureuze toekomst?

Hoe zat dat nu weer dat Becodok?

 
Brussel heeft eigenlijk 2 kanalen. Het kanaal dat Brussel met de Schelde verbindt werd al in de 16de eeuw gegraven en kwam oorspronkelijk tot in de binnenstad ter hoogte van het IJzerplein. Het Kanaal naar Charleroi werd 3 eeuwen later in 1832 ingehuldigd en stopte aan het huidige Saincteletteplein. Pas in 1905 werden de 2 kanalen in een rechte lijn met elkaar verbonden door de aanleg van het Verbindingsdok. De bouw ervan kadert net zoals het Vergotedok en de site van Tour & Taxis in een grootschalig plan voor de renovatie van de haveninrichtingen van Brussel begin 20ste eeuw. Het kreeg pas in 1929 zijn definitieve naam, ter ere van Henri Marie Emile de Beco (1843-1928), gouverneur van Brabant van 1906 tot 1928 en vanaf 1909 voorzitter van de Naamloze Vennootschap Zeekanaal en Haveninrichtingen van Brussel.
Het 728 meter lange dok was 3,60 meter diep, waardoor het niet toegankelijk was voor zeeschepen. Het was echter wel diep genoeg voor het passagiersvervoer naar Antwerpen en Gent en voor de binnenschepen die goederen vervoerden, hoofdzakelijk bouwmaterialen; die goederen werden gelost op de kaaien, vanwaar spoorlijnen naar het station Tour & Taxis liepen.

© www.garesbelges.be
De economische activiteiten rond het Becodok kenden een hoogtepunt in de jaren 1960 met duizenden werknemers maar rond de eeuwwisseling werd duidelijk dat door allerlei evoluties in de mobiliteit de hele wijk zou moeten herbestemd worden. In opnieuw een grootschalig plan van stadsrenovatie, het Kanaalplan werd voor de zone rond het Becodok onder meer door de nabijheid van de stad duidelijk gekozen voor een toekomst met andere dan havenactiviteiten, namelijk bewoning, cultuur en recreatie.

Die omwenteling is volop aan de gang

Op de Westelijke oever werd en wordt de 45 ha grote site van Turn en Taxis ingericht als kantoor, woon, evenement- en parkzone. Tussen de Havenlaan en het kanaal zullen nagenoeg alle overgebleven gebouwen plaats maken voor het Becopark met sportvelden, een zandbak, trappen, tribunes, hoge bomen en een skatepark. Deze werken zijn in september 2022 begonnen en zullen vermoedelijk in 2024 afgerond zijn. Op enkele na, zoals het Art Decogebouw dat de hoofdzetel van de Haven van Brussel herbergt, worden de meeste gebouwen afgebroken.

© www.beliris.be
Aan de Zuidzijde zal de hele zone van Sainctelette tot het IJzerplein als één doorlopende ruimte een facelift krijgen. Belangrijk hierbij is ook dat de Noord-Zuid fietsas langs het kanaal zal doorgetrokken worden onder de brug vlak naast het kanaal. Daardoor zullen in de toekomst heel wat verkeersconflicten kunnen vermeden worden.
Ook de Waterbus en andere meer recreatieve vaaractiviteiten hebben ondertussen in het Becodok met twee aanlegplaatsen hun plaats veroverd.
Aan de Oostzijde van het Becodok zijn een aantal residentiële projecten afgerond of in de laatste fase (Upsite, Canal Wharf) en ook op cultureel vlak komt er een klepper van formaat met het nieuwe museum Kanal – Centre Pompidou dat in 2024 de deuren zou openen. De stad zal er ook grote veranderingen ondergaan door de heraanleg van het Maximiliaanpark. De stad Brussel heeft onlangs ook de wens uitgesproken een groot openluchtzwembad te realiseren aan de Akenkaai.

© Waterbus
Een bijkomende doelstelling van het Kanaalplan en de bestemmingswijzigingen is ook de creatie van multifunctionele Oost-Westverbindingen. In die sfeer past bijvoorbeeld de aanleg van de Suzan Danielbrug die uitsluitend voor het openbaar vervoer en de zachte mobiliteit zal dienen en ook de heraanleg van de Bolivarlaan. Maar ook visueel moet er een betere Oost-Westconnectie komen door bijvoorbeeld op sommige plaatsen de kaaien van het kanaal te verlagen of doorkijkassen te voorzien in Kanal of de nieuwe gebouwen die een deel van de KBC-kantoren op de Havenlaan zullen vervangen.

En vandaag?

Bouwwerven en plannen in overvloed dus, maar de laatste jaren gaven het Becodok en de kaaien dikwijls een minder fraai zicht, vooral dan tussen Sainctelette en de nieuwe Suzan Danielbrug. De straten en kaaien lagen of liggen er helaas dikwijls bezaaid met diverse soorten afval. Vuilnisbakken (op één overvolle na) en openbare toiletten zijn er niet te vinden en de verschillende gemeentelijke en gewestelijke opruimdiensten leken alvast niet altijd goed genoeg op elkaar afgestemd om het gebrek aan burgerzin en de gevolgen ervan de baas te kunnen en de zone aantrekkelijk te maken en te houden ondanks het grote potentieel. Veel van dat afval belandt uiteindelijk in het water door de wind. Afhankelijk van de weerssituatie is de aanblik van het water bijgevolg ook niet altijd even mooi ondanks de inspanningen van de Haven van Brussel met intussen 3 opruimbootjes. Ook de vzw Canal it up die er actief is met kayaks waarmee vrijwilligers op afval vissen heeft in elk geval op dit kleine stukje kanaal nog steeds geen gebrek aan afval om op te ruimen.

Ook onder het wateroppervlak blijkt van alles te liggen wat er niet hoort. Magneetvissers halen de meest gebruikelijke en ongebruikelijk objecten uit het water (fietsen, brandkasten, revolvers, auto-onderdelen, …) maar laten die dan meestal op de kaaien achter waarna ze niet systematisch verwijderd worden door de ophaaldiensten. Er moeten ook grote hoeveelheden elektrische steps op de bodem liggen. Eind augustus haalde een professionele duiker in opdracht van de verhuurmaatschappij Dott maar liefst 25 steps uit het water op enkele uren tijd in de dichte buurt van de Sainctelettebrug.


Eveneens onder het wateroppervlak maar minder zichtbaar dan zwerfvuil is de verontreiniging door het overstort van de Paruck. Bij hevige regen komt er gemengd afvalwater via dat overstort in het kanaal terecht ter hoogte van Sainctelette. Dergelijke overstorten zorgen er voor dat overstromingen in de stad worden vermeden maar zijn zodoende verantwoordelijk voor een tijdelijke vermindering van de waterkwaliteit in de Zenne en het kanaal, wat soms kan leiden tot een gebrek aan zuurstof en vissterfte.
De aanpak van dit complexe probleem is één van de belangrijke actiepunten in het Waterbeheerplan van het Gewest. In deze tijd van klimaatwijzigingen die gepaard gaan met meer extreme weersomstandigheden zijn het bestrijden van overstromingen én van verdroging naast het verbeteren van de waterkwaliteit en de integratie van het kanaal in het groen blauwe netwerk prioritair voor het beleid.

Een timelapse van het Becodok tussen 1905 en 2030 zou fantastische beelden opleveren van hoe een stadswijk in sneltempo en tot 2 keer toe grootschalig kan veranderen. Hopelijk krijgen we finaal een Becodok waar het effectief aangenaam en veilig vertoeven is aan het water en waar alle troeven van het water in de stad kunnen uitgespeeld worden: koelte voor de stad, zachte mobiliteit naast en zeker ook op het water (fietsen, wandelen, boottochten, de Waterbus, ...), recreatie op en naast het water, ...

Coördinatie Zenne
   
 
 

Terug naar de inhoudsopgave >

  
   


Volg ons op facebook of bezoek onze website.