Zennekrant nr. 28 | juni 2022
   
  Afterwork conferentie: alternatief regenwaterbeheer voor een duurzame stad

Op 30 november 2021 organiseerde vzw Coördinatie Zenne een bijeenkomst voor een gevarieerd publiek van professionelen en geïnteresseerden over regenwaterbeheer in een stedelijke omgeving, een heel actueel thema in tijden van klimaatverandering, overstromingen en droogte. Niet alleen in Brussel, niet alleen in België maar overal groeit de bewustwording dat we zullen moeten ontharden, vergroenen en het regenwater als troef gebruiken daar waar het valt in plaats van het zo snel mogelijk af te voeren via allerlei buizen.

Politieke ambities zijn essentieel als het algemene maatschappelijke onderwerpen aanbelangt. Daarom peilden we eerst naar het standpunt van de Minister van Leefmilieu en Klimaattransitie Alain Maron. Op het laatste nippertje diende Alexis Carles, adviseur Water van de Minister helaas verstek te geven om de conferentie te openen maar de visie van het kabinet is duidelijk: geïntegreerd regenwaterbeheer (GRB) staat hoog op de prioriteitenlijst. Concreet worden er regionale budgetten voorzien om uitgebreid te communiceren over GRB zowel met instanties als met het grote publiek, om actoren en beheerders te begeleiden, om bepaalde studies te financieren die er uiteindelijk toe moeten leiden dat zoveel mogelijk regenwater afgekoppeld wordt van het riolenstelsel.

 
© Coördinatie Zenne   © Coördinatie Zenne

De spits werd zodoende afgebeten door Michel Bénard, expert waterbeheer en algemeen directeur van ingenieursbureau Infra Services uit Frankrijk. Op inspirerende wijze en gebaseerd op 34 jaar praktijkervaring probeerde Bénard de zaal aan de hand van vele goede (en slechte) voorbeelden duidelijk te maken dat het altijd mogelijk is om regenwater af te koppelen van het rioleringsnetwerk, ongeacht de bebouwingsdichtheid. In essentie betekent GRB voor Bénard “het regenwater brengen naar een plaats die of een kunstwerk dat al een bepaalde functie heeft”. Op die manier is GRB per definitie ook een goedkope werkwijze. Zijn advies is alvast resoluut om op te houden verder te investeren in dure constructies (zoals ondergrondse stormbekkens) en die middelen te gebruiken om af te koppelen daar waar het het meest voor de hand ligt. Concreet kunnen daarbij hulpmiddelen gebruikt worden zoals een kaart waarop per perceel het potentieel voor afkoppeling aangeduid wordt die dan kan gebruikt worden door de vergunningverlener in de stedenbouw.

Het eerste visuele intermezzo was van de hand van vzw Canal it up. Zij ijveren vooral voor een proper kanaal en toonden met hun filmpje duidelijk aan hoe het regenwaterbeheer in Brussel rechtstreeks verbonden is met de waterkwaliteit van het kanaal door de werking van de overstorten van afvalwater bij hevige neerslag. Canal it up vraagt vooral een toekomstplan waarbij GRB een belangrijke rol zal spelen in de strijd tegen overstromingen en bijhorende watervervuiling.

 
© Coördinatie Zenne   © Coördinatie Zenne

Virginie Despeer, adviseur stedenbouw voor de staatssecretaris bevoegd voor stedenbouw Pascal Smet bracht een toelichting bij de recentelijke ontwikkelingen omtrent de gewestelijke stedenbouwkundige verordening (GSV). De huidige GSV dateert van 2007 en is noch op het gebied van regenwaterbeheer, noch op andere gebieden aangepast aan de actuele situatie. Eén van de stappen in het participatieve traject van deze ambitieuze vernieuwing is het recent verschenen rapport van de expertencommissie. Virginie gaf aan dat de nieuwe GSV vooral met doelstellingen zal werken, eerder dan met complexe formules en berekeningen. De meest opvallende doelstelling met betrekking tot regenwater is ongetwijfeld de toepassing van het principe ‘geen lozing van regenwater in de riolering’ bij nieuwbouwprojecten. Regenwaterbeheer moet op het perceel worden uitgevoerd, waarbij de keuze van de toe te passen technieken wordt opengelaten. In de komende fases zullen deze doelstellingen moeten vertaald worden in effectieve wetteksten maar we kunnen er dus van uitgaan dat geïntegreerd regenwaterbeheer een prominentere plaats zal innemen in de nieuwe stedenbouwkundige verordening vanaf 2023. Geschreven handleidingen en gespecialiseerde ondersteuning van Leefmilieu Brussel zullen het geheel moeten helpen vormgeven.

Na de pauze besprak Pascal Fostiez de invoering van geïntegreerd regenwaterbeheer door Brussel Mobiliteit waar hij sinds 1 november de volledig nieuwe functie van adviseur natuur en water uitoefent. Fostiez bestempelt 2020 als een scharnierjaar bij Brussel Mobiliteit: water werd vroeger als een potentieel schadelijk of gevaarlijk element beschouwd dat zo snel mogelijk diende geëvacueerd te worden. Sindsdien wordt GRB samen met vergroening structureel ingebouwd bij alle grote en kleine projecten van Brussel Mobiliteit. Aan de hand van sprekende voorbeelden kon Pascal Fostiez aantonen dat Brussel Mobiliteit wel degelijk over heel wat potentieel voor ontharding en bijhorende vergroening beschikt waarbij regenwater effectief in de inrichting kan gevaloriseerd worden. Hij reikte daarbij duidelijk de hand naar Leefmilieu Brussel en de gemeentes die hierbij een belangrijke rol spelen. Benieuwd naar de mooie realisaties die dat zal opleveren!

Een tweede visueel intermezzo werd aangeboden door vzw Less Béton. In hun filmpje wordt duidelijk dat er ook ‘bottom up’ initiatieven zijn om fysiek te gaan ontharden en vergroenen met inheemse planten. Burgerparticipatie is essentieel voor Less Béton en dat maakt precies dat het sensibiliserende effect van dergelijke kleinere projecten niet te onderschatten is.

 
© Coördinatie Zenne   © Coördinatie Zenne

Als laatste kwam Birgit De Bock, onderzoekster bij het Vlaamse Aquafin aan de beurt. Zij legde uit hoe de bedrijfsmissie van Aquafin in de loop der jaren is geëvolueerd onder impuls van een Vlaamse wetswijziging in het jaar 2000 die burgers en bedrijven verplichtte om bij nieuwbouw en verbouwing afvalwater en regenwater gescheiden aan te bieden. Dat maakte van Aquafin, naast afvalwaterzuiveraar ineens ook beheerder van regenwatersystemen. Ook met de evolutie van de Vlaamse Stedenbouwkundige Verordening waarbij infiltratie van hemelwater, buffering en vertraagde afvoer belangrijke onderdelen werden ging Aquafin creatief aan de slag. Sterk gelovend in samenwerkingsverbanden bouwde Aquafin intussen al heel wat expertise op in GRB en maakten ze al veel hemelwaterplannen op voor meerdere steden en gemeenten in Vlaanderen. Ingrid sloot af met enkele diverse inspirerende voorbeelden zoals de Marnixwijk in Overijse, de waterstraten in hartje Antwerpen maar ook kleinere inrichtingen in privétuinen. Alle schalen zijn goed voor het GRB.

Alle presentaties werden gefilmd en kunnen hier bekeken worden.
Er was een technisch probleem bij de presentatie van Michel Bénard. De klankband werkt van bij het begin maar de beelden beginnen pas te lopen na ongeveer 17 minuten en 20 seconden. Onze excuses hiervoor.

Het waren stuk voor stuk interessante en ook wel veelbelovende presentaties. GRB lijkt inderdaad binnen te sijpelen bij verschillende instanties en niveaus al zijn er ook nog veel onzekerheden. Een goede monitoring en terugkoppeling zullen belangrijk zijn om van duurzaam regenwaterbeheer een belangrijke pijler te maken in het klimaatbestendiger maken van onze steden.

Coördinatie Zenne
   
 
 

Terug naar de inhoudsopgave >

 
   


Volg ons op facebook of bezoek onze website.