| |
Zwemmen in het Brusselse kanaal
Minder dan een eeuw geleden zwommen de Brusselaars nog in het kanaal. Het kanaal werd echter aangelegd om Brussel een krachtig economisch instrument te geven, wat als gevolg had dat er langs deze waterloop industrieën zijn ontstaan en daarmee ook zwemverboden. Dit fenomeen is niet uniek voor Brussel en heeft zich ook in andere Europese hoofdsteden voorgedaan. De gecombineerde actie van de-industrialisatie en de positieve ontwikkeling van de waterkwaliteit leidt er toe dat Europese stadsbewoners zich hun waterwegen terug toe eigenen en dit wordt met name geïllustreerd door te zwemmen.
Maar hoe zit het met Brussel?
 |
Zwemmen aan de Ninoofse Poort, 1935.
Bron: Boquet F., Houssiau J. & Symons Th., 2005. |
"Va t’jeter dans l’Canal!" Deze zin, zo veel gehoord in de stad, geeft het beeld weer dat de Brusselaars hebben van hun waterweg. Het idee van zwemmen in stadswateren lijkt gek in de collectieve verbeelding. Vraag het aan iemand van Kopenhagen, een Zwitser of een Duitser en ze zullen zeker verbaasd zijn over zo'n wantrouwen en afwijzing. Hun steden zijn inderdaad voorbeelden van stedelijk zwemmen. Heeft Brussel ook geen zwemcultuur? Tot in de jaren '30 werden er waterspelen en zwemwedstrijden georganiseerd in het Vergotedok. Hoe moeten we deze grote verandering van de Brusselse mentaliteit verklaren? Is het water in het kanaal zo vies geworden? Is riviertransport onverenigbaar geworden met zwemmen?
Verschillende Europese hoofdsteden hebben, elk om hun eigen diverse redenen stappen ondernomen om het zwemmen in open water terug mogelijk te maken (Berlijn, Parijs, Kopenhagen). We kunnen zien dat de kwaliteit van het water, de afsluiting van het rivierverkeer en de grootte van de rivieren allemaal elementen zijn die dat hebben mogelijk gemaakt. Ondanks watervervuiling, verstedelijking en gebruiksconflicten zoals havenactiviteiten en riviertransport, hebben verschillende steden echter niet gewacht om alle lichten op groen te krijgen en hebben ze hun verbeeldingskracht gebruikt om nieuwe manieren van baden voor te stellen. Biedt het kanaal geen zwemmogelijkheden? Kan Brussel niet zijn eigen manier van baden uitvinden?
 |
Beschrijving van een zwemplek. Bron: La baignade urbaine.
Cas d’étude: le Canal de Bruxelles, Hicham Karkouch. |
Vandaag is het kanaal een prioritair ontwikkelings-gebied geworden, wat betekent dat er verschillende projecten zijn die mensen toelaten om op de kades te wonen, er te wandelen of er gewoon naar te kijken. Kortom, het Kanaal verbindt zich terug met de stad en wordt daardoor steeds meer 'leefbaar'.
De vraag die men zich nu zou kunnen stellen is: wanneer zal het 'zwembaar' zijn?
Vind alle antwoorden op deze vragen, en meer,
in het afstudeerwerk (FR): 'La baignade urbaine.
Cas d’étude: le Canal de Bruxelles' van Hicham Karkouch
(Master Architecture du Paysage, ULG-ULB, 2019).
|
|
