De Noordrand wordt door beide gewesten beschouwd als hun achtertuin. Er wordt stevige concurrentie om gevoerd. Van een gemeenschappelijke visie is vandaag geen sprake. Met het territoriaal ontwikkelingsprogramma wil men deze patstelling doorbreken door relevante belanghebbenden samen te brengen en binnen een bepaald gebied vanuit gemeenschappelijke doelstellingen een programma op te stellen van realisaties op korte en middellange termijn.




3 ontwerpteams

Voor een ruimtelijke vertaling van deze visie doen de partners een beroep op drie ontwerpteams die de algemene principes moeten uittesten en verbeelden op het terrein.
STUDIO14 werkt op het volledige gebied tussen de Heizel en de knoop R0-E40 richting Luik, Artgineering doet voorstellen voor de zone tussen Meiser en de luchthaven en 1010 architecture urbanism onderzoekt de kanaalzone tussen Van Praet en het station van Vilvoorde.


De gedeelde vallei …

1010 stelt hierbij het concept van ‘de gedeelde vallei’ voorop, waarbij de hydromorfologische kenmerken van de vallei van de Zenne en de Woluwe de ruggengraat vormen voor de toekomstige ontwikkelingen van het gebied.

‘De gedeelde vallei’ staat voor 2 uitgangspunten. Enerzijds zijn het water en de bodem ontegensprekelijk verbonden aan een territorium, hun problematiek stopt niet aan de gewestgrenzen en verdienen dan ook een grensoverschrijdende aanpak. En anderzijds zijn de valleien van de Zenne en de Woluwe ook sterk verstedelijkt gebied met ruimteclaims van zowel grootschalige infrastructuur en industriële activiteiten, als van woningen en ruimte voor ontspanning.


Meer dan alleen economische ontwikkelingszone

Het gebied wordt vandaag voornamelijk gezien als een economische ontwikkelingszone, denk maar aan de projecten voor Schaarbeek Vorming, de discussies rond UPlace, de herontwikkeling van de voormalige CarCoke-site in Neder-Over-Heembeek, de reconversie van de Renault-site in Vilvoorde.

1010 is van mening dat er met deze economische roeping niets mis is, maar pleit voor een sterkere integratie van het valleilandschap en het waterbeheer in de lopende projecten. Aan de hand van doorsnedes over de vallei van de Zenne wordt aangetoond dat het landschap en de bodem op de linker- en rechteroever sterk verschillend zijn en dat dit om verschillende vormen van landschaps- en waterbeheer vraagt.
Zo wordt onder meer bekeken hoe in de sterk versteende reconversiezone Machelen-Vilvoorde het regenwater collectief gebufferd en afgevoerd kan worden, een aanpak die ook nieuwe kansen creëert voor de natuurlijke waterlopen in het gebied zoals de Hollebeek en de Trawool. Op de linkeroever zijn nog heel wat landschapsfragmenten zoals het Park Meudon, het Begijnenbosdal en Driefonteinen die op levendige wijze de vallei van de Zenne zichtbaar kunnen maken mits een gezamenlijke inspanning tussen de gemeentes en de gewesten.

De zone die vandaag beschouwd wordt als een rommelige achtertuin kan morgen een knooppunt worden in een grootstedelijk netwerk van groene open ruimtes!


Rekening houden met beschikbare materiaalstromen

Daarnaast pleit 1010 ook voor een economische ontwikkeling die beter aansluit bij de beschikbare materiaalstromen die in het gebied aanwezig zijn.

Zo vloeien er dagelijks duizenden liters gezuiverd water van de waterzuiveringsinstallatie Brussel Noord naar de Zenne.
Het slib zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden voor de productie van warmte voor de omringende gebouwen.

In de reconversiezone is ook heel wat historische bodemverontreiniging die door de saneringskosten voor een zware ontwikkelingsdruk zorgt. Door de toepassing van innovatieve saneringstechnieken zouden de kosten verlaagd kunnen worden en de bodem tegelijk gebruikt kunnen worden voor warmte- of koudeopslag.
En de komst van de multimodale terminal op Schaarbeek Vorming is een kans voor het gebied om de kaart te trekken van meerwaardelogistiek en stedelijke distributie voor de Noordrand.


Presentaties van de voorstellen en debat

De voorstellen van de ontwerpbureaus zijn eind maart gepresenteerd. Aansluitend wordt een debat met de verschillende actoren georganiseerd over de inhoud van het territoriaal ontwikkelings-programma. De resultaten van de workshops met de verschillende actoren en stakeholders werden gebundeld in de Noordkrant / Courrier du Nord en kunnen online geconsulteerd worden via deze link: www.ruimtelijkeordening.be/topnoordrand


Ondertussen is de studie voltooid en kan u hier de volledige studie downloaden.

Artikel door Bert Gellynck, architect bij 1010 architecture urbanism
http://www.1010au.net

Bovenstaand artikel verscheen in de Zennekrant nr. 18 - maart 2015.